Η Επαρχία της Καμπανίας είναι μια ιστορική περιοχή της Βορειοανατολικής Γαλλίας και πατρίδα ενός από τα πιο αναγνωρίσιμα προϊόντα στον κόσμο, ενδεικτικό πολυτέλειας και χλιδής, της Σαμπάνιας. Η αγαπημένη των βασιλιάδων, των μεγιστάνων και των stars όλου του πλανήτη και όλων των εποχών, των νικητών, των ηρώων και των πρωταθλητών, της Formula 1, της Premier League, της προαγωγής, των εγκαινίων, της αποφοίτησης, της νέας χρονιάς, του έρωτα, της σαγήνης, του γκλίτερ και του γκλάμουρ, ξεκίνησε τη φαντασμαγορική της πορεία από την Καμπανία, όταν ο μοναχός Ντομ Περινιόν αναφώνησε το γνωστό “γεύομαι αστέρια”.
Το γεγονός ότι η φράση ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας κατοπινών διαφημιστών, μικρή σημασία έχει. Όπως και ότι η σαμπάνια που γεύτηκε ο Περινιόν απέχει πολύ από αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Το σίγουρο είναι ότι ενώ ο μοναχός πέρασε τη μισή του ζωή προσπαθώντας να εξαλείψει τη δημιουργία φυσαλίδων από τα κρασιά του, όταν είδε ότι οι γείτονες Βουργουνδοί με τα έντονα κόκκινα κρασιά τους κερδίζουν έδαφος στις βασιλικές προτιμήσεις, αποφάσισε να μετατρέψει το ελάττωμα σε πλεονέκτημα. Έτσι δημιούργησε το πρώτο φινετσάτο αφρώδες λευκό κρασί από κόκκινα σταφύλια. Βέβαια κάτι παρόμοιο είχαν κάνει οι Άγγλοι μερικές δεκαετίες πριν, αλλά σεβόμενοι τα πολλάκις πληγωμένα αισθήματα των Γάλλων (φτάνει το Βατερλώ και η γαλλικότατη συνταγή για μοσχαράκι που ο κόσμος την έμαθε ως Γουέλινγκτον), ας πούμε ότι δεν ήταν τόσο επιτυχημένο το αποτέλεσμα και η ιστορία με τα αστέρια του Περινιόν είναι σαφώς καλύτερη.
Με τα χρόνια και την επιμονή τους, οι παραγωγοί της Καμπανίας κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα πολύ ισχυρό brand με σταθερή αξία και να συνδέσουν τη λέξη Σαμπάνια (Champagne) δηλαδή το όνομα της περιοχής τους με την ανώτερη ποιότητα του προϊόντος. Και επειδή κόπιασαν για να το πετύχουν, σκέφτηκαν ότι δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται για όλα τα αφρώδη κρασιά όλου του κόσμου, αλλά μόνο για αυτά της Καμπανίας που ακολουθούν πολύ συγκεκριμένες, παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής. Αυτό που κατάλαβαν από πολύ νωρίς ήταν ότι θα πρέπει να συνδεθεί και νομικά η ονομασία με τη γεωγραφική προέλευση και την διαδικασία παραγωγής, εκφράζοντας τη στενή σχέση μεταξύ του προϊόντος, του τόπου που παράγεται και των ανθρώπων που το παράγουν. Κι αν αυτό φαίνεται συνηθισμένο, να σας πω ότι οι Γάλλοι κατάλαβαν τη σπουδαιότητα του από τα μέσα του 19ου αιώνα, κάτι λιγότερο από 150 χρόνια πριν σκεφτούμε εμείς κάτι αντίστοιχο για το δικό μας εθνικό προϊόν, τη Φέτα.
Και κάπου εδώ ξεκινούν οι δικαστικές διαμάχες
Μια μακρόχρονη πορεία μαχών και διεκδικήσεων σε αίθουσες δικαστηρίων σε ολόκληρο τον κόσμο για το πολύτιμο όνομα. Οι παραγωγοί της Καμπανίας δεν χαρίστηκαν σε κανέναν. Η πρώτη απόφαση δικαστηρίου που ορίζει ότι η ονομασία Σαμπάνια μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για οίνους που προέρχονται από την περιοχή της Καμπανίας, ήρθε το 1887 από το Δικαστήριο της Ανζέρ. Το 1908 ήρθε η πρώτη οριοθεσία και το 1927 ψηφίστηκε νόμος για τη δεύτερη οριοθεσία και τα αυστηρά κριτήρια ποιότητας που ισχύουν μέχρι σήμερα. Η πιο σημαντική όμως κατοχύρωση ήρθε το 1935, με τον ορισμό της ονομασίας Champagne ως Όνομα Ελεγχόμενης Προέλευσης (Appellation d’Origine Contrôlée-AOC ) και τη δημιουργία του Γαλλικού Ινστιτούτου Ονομασίας Προέλευσης. Ένα χρόνο αργότερα ιδρύθηκε και η Επιτροπή για την Σαμπάνια από τους παραγωγούς και τους οίκους της Καμπανίας. Έκτοτε κάθε προσπάθεια σφετερισμού του ονόματος έχει οδηγηθεί στα δικαστήρια, με αναρίθμητες ευνοϊκές αποφάσεις που ισχυροποίησαν ακόμη περισσότερο τη Σαμπάνια. Και για να μην αναφερθούμε σε όλες τις υποθέσεις, θα σας πούμε μόνο ότι σήμερα η Σαμπάνια είναι κατοχυρωμένο προϊόν ονομασίας προέλευσης σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο.
Όσο περισσότερο προχωρούσαν οι Γάλλοι στις διεκδικήσεις τους, τόσο περισσότερο ο υπόλοιπος κόσμος καταλάβαινε τη σημασία μιας τέτοιας κατοχύρωσης, κοιτώντας πια ο καθένας τα δικά του προϊόντα. Ο σπόρος είχε μπει. Σταδιακά, κι άλλες περιοχές άρχισαν να διεκδικούν αντίστοιχη νομική κατοχύρωση. Δεκαετίες αργότερα και έπειτα από πάμπολλες διεκδικήσεις, μεμονωμένες κατοχυρώσεις και άπειρους δικαστικούς αγώνες άλλων περιοχών, η Ευρωπαϊκή Ένωση (τότε ΕΟΚ) αποφάσισε πως θα ήταν προς όφελος των Μελών της η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Μητρώου για τα προϊόντα ποιότητας με γεωγραφικές ενδείξεις και ο καθορισμός κοινών διαδικασιών για τη χρήση της ονομασίας προέλευσης, δίνοντας τέλος σε αναρίθμητες συγκρούσεις και διαμάχες ακόμα και μεταξύ των μελών της.
Συνεχίζοντας στον δρόμο που άνοιξε η Σαμπάνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση καταβάλλει διαρκώς προσπάθειες ανάδειξης και κατοχύρωσης των ΠΟΠ προϊόντων της (μεταξύ αυτών και τη δική μας Φέτα), όχι μόνο εντός των ορίων της αλλά και σε αγορές εκτός των συνόρων της.
της Βένιας Τσαρτσάλη