Η Μεσογειακή διατροφή αναγνωρίζεται ως ένα πολυδιάστατο αγαθό που δεν περιορίζεται μόνο στα τα τρόφιμα και τις μεθόδους παραγωγής τους. Αγκαλιάζει μαζί με αυτά τον ίδιο τον άνθρωπο και τις μικρές ή μεγάλες παρέες που μαζεύονται όλοι μαζί γύρω από ένα τραπέζι για να φάνε, να γιορτάσουν, να μοιραστούν χαρές και λύπες. Είναι μια ζωντανή πολιτιστική κληρονομιά. Γεμάτη μνήμες, χρώματα, αρώματα και γεύσεις, που η κοινωνικότητα και το μοίρασμα είναι τα θεμέλιά της.
Αναμφίβολα, τα γεωργικά προϊόντα με τις ιδιαίτερες θρεπτικές αξίες τους και τα συστατικά τους αποτελούν τη βάση της Μεσογειακής Διατροφής. Σε αυτή συμμετέχουν προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, τα δημητριακά, τα φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα και λαχανικά, τα ψάρια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και το κρέας καθώς επίσης και τα πολλά καρυκεύματα και μπαχαρικά, που όλα συνοδεύονται από κρασί ή αφεψήματα, με σεβασμό πάντοτε στις θρησκευτικές επιταγές της κάθε κοινότητας. Ειδικότερα, η παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή χαρακτηρίζεται από
- υψηλή κατανάλωση ελαιολάδου, λαχανικών, οσπρίων, φρούτων και ανεπεξέργαστων δημητριακών, μέτρια ως υψηλή κατανάλωση ψαριών,
- χαμηλή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων κρέατος, και
- χαμηλή ως μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων. Χαρακτηριστικό της είναι επίσης, η μέτρια κατανάλωση κρασιού, κυρίως κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
Ας μην ξεχνάμε ότι, όλα τα προϊόντα τα οποία έχουν αναγνωριστεί από την Ε.Ε ως ΠΟΠ και ΠΓΕ, αποτελούν πυλώνα της Μεσογειακής διατροφής και έχουν συμβάλει τα μέγιστα ώστε να γίνει γνωστή απ’ άκρη σ’ άκρη του κόσμου. Προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, η φέτα, η μαστίχα Χίου, ο κρόκος Κοζάνης είναι μόνο μερικά από τα προϊόντα τα οποία έχουν συνδέσει την κατανάλωση τους με τον Μεσογειακό τρόπο διατροφής σε όλο τον κόσμο.
Η επιστημονική δραστηριότητα των τελευταίων δεκαετιών έχει συμβάλει σημαντικά στην κατανόηση της συσχέτισης της διατροφής με την υγεία. Στο πλαίσιο αυτό, τα τεκμηριωμένα οφέλη για την υγεία των διατροφικών παραδόσεων των πληθυσμών της Μεσογείου έχουν οδηγήσει στην αποδοχή της Μεσογειακής διατροφής ως ενός υγιεινού διατροφικού προτύπου. Σειρά μελετών έχει καταδείξει ότι η ευεργετική δράση της παραδοσιακής Μεσογειακής διατροφής εκφράζεται από το σύνολό της και όχι από μεμονωμένα τρόφιμα και θρεπτικές ουσίες. Η επιστημονική έρευνα δεν αφήνει πλέον καμία αμφιβολία: η μεσογειακή διατροφή αποτελεί πολύτιμο σύμμαχο για την υγεία μας. Δεν είναι τυχαίο ότι η UNESCO αναγνώρισε τη Μεσογειακή Διατροφή ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας το 2013.
Οι άνθρωποι που ζουν στη Μεσόγειο έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής και λιγότερα καρδιαγγειακά επεισόδια σε σχέση με τους κατοίκους των δυτικών κοινωνιών. Οι επιστήμονες συμπέραναν ότι μπορεί να είναι το αποτέλεσμα των ευεργετικών συστατικών του ελαιόλαδου που είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά και των πλούσιων φυτικών ινών στα φρούτα και τα λαχανικά. Η χρήση του ελαιόλαδου, με τα αντιοξειδωτικά που περιέχει, έχει συσχετιστεί με την ελάττωση της καρδιαγγειακής νόσου και με αντιφλεγμονώδη και αντιυπερτασική δράση, ελάττωση της κακής χοληστερίνης LDL και του καρδιαγγειακού κινδύνου. Επίσης, η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ που είναι πλούσιο σε φλαβοειδή και έχει αντιοξειδωτική δράση, συμβάλλει στην ελάττωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.