Φλομάρια, αυτούδια, μελίπαστο, άφκος. Λέξεις άγνωστες στο ευρύ κοινό που μας κέντρισαν το ενδιαφέρον. Αναζητήσαμε την καταγωγή τους και οδηγηθήκαμε στο πιο πεδινό νησί του Αιγαίου, τη Λήμνο. Ένα νησί με ευλογημένη γη που από τα πανάρχαια χρόνια υπήρξε σχεδόν αυτάρκης. Και όχι μόνο. Εκτός από αυτάρκης υπήρξε και παραμένει αυθεντική και μακριά από τα δήθεν.

Σύμφωνα με έναν αρχαίο μύθο κάποτε από τα καταγάλανα νερά του Αιγαίου ξεπήδησαν πύρινες γλώσσες φωτιάς μέσα σε σύννεφα καπνού. Ήταν η πυρωμένη λάβα που ξερνούσαν τα ηφαίστεια. Οι αιώνες κύλισαν , τα ηφαίστεια σίγασαν και τότε ανάμεσα από τους καπνούς ξεπρόβαλε ένα νησί με παράξενο σχήμα. Έτσι λένε ότι γεννήθηκε η Λήμνος, πριν από εκατομμύρια χρόνια.

Σήμερα εκτός από κάτι τεράστιους ογκόλιθους στα δυτικά του νησιού, κοντά στην κατάλευκη αμμουδιά, δεν υπάρχει τίποτα άλλο που να μαρτυρά τι μπορεί να συνέβη εκείνα τα χρόνια. Ωστόσο δεν έχει και καμιά ιδιαίτερη σημασία. Όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά γιατί πλέον η Λήμνος έχει να επιδείξει ένα μοναδικό πλούτο. Ποιος είναι αυτός; Η αυθεντική απλότητα της. Μια απλότητα που εκτείνεται κατά μήκος των 260 χιλιομέτρων της ακτογραμμής της, με μικρά και μεγάλα λιμάνια και αμμουδερές παραλίες. Μια αυθεντικότητα που θα τη συναντήσετε στους ανθρώπους της. Αλλά και στα προϊόντα της. Προϊόντα που άλλα είναι ιδιαίτερα γνωστά και άλλα που τα ξέρουν μόνο οι ντόπιοι.

Πάμε να γνωρίσουμε μερικά από αυτά

Η μικρή αυτή γευστική μας περιπλάνηση δεν θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει με το ιδιαίτερα φημισμένο ΠΟΠ Καλαθάκι Λήμνου. Ίσως το πιο εμβληματικό από τα τυροκομικά προϊόντα της Λήμνου. Απέκτησε το όνομά του από τα ανάγλυφα σημάδια που αποκτά κατά τη στράγγιση του …. σε καλαθάκια. Παράγεται είτε από πρόβειο γάλα είτε από μείγμα του με γίδινο που δεν υπερβαίνει το 30%. Καταναλώνεται ως επιτραπέζιο τυρί ενώ χρησιμοποιείται και σε πολλές παραδοσιακές συνταγές. Συνδυάζεται ιδανικά με το κρέας ενώ πολλές ντόπιες μαγείρισσες το χρησιμοποιούν και σε πίτες. Ιδανικά συνοδεύεται από λευκά, ξηρά κρασιά αλλά και με τις ημίξηρες εκδοχές του Μοσχάτου Λήμνου.

Το Μελίπαστο ή μελίχλωρο μπορεί να μην είναι το ίδιο γνωστό όπως το Καλαθάκι αλλά έχει και αυτό τις δικές του διακρίσεις και περγαμηνές. Ο τρόπος παρασκευής του έχει ήδη εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Και έχει ήδη ξεκινήσει την πορεία του για να καταχωριστεί στον ευρωπαϊκό κατάλογο των ΠΟΠ προϊόντων Τα ονόματά του φαίνεται να σχετίζονται άμεσα με τα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα. Το πρώτο συνθετικό «μέλι-» και στις δύο ονομασίες φαίνεται να αποτυπώνει το χρώμα που αποκτά το τυρί μετά την ωρίμανσή του. Το ιδιαίτερο στην τεχνολογία παρασκευής του είναι το πλύσιμο του, μετά την ξήρανσή του, στη θάλασσα. Είναι ιδανικό για σαγανάκι ενώ κάνει και πολύ καλή παρέα στα ζυμαρικά.

Και μιας και μιλάμε για ζυμαρικά κρατήστε μερικά ονόματα. Θα σας χρειαστούν όταν θα βρεθείτε στη Λήμνο. Φλομάρια, μακαρόνες, βαλάνες, αυτούδια. Πρόκειται για χειροποίητα ζυμαρικά που ακόμη και σήμερα αποτελούν πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό γεύμα. Άλλοτε μόνα τους και άλλοτε ως συμπλήρωμα συνδυασμένα με κρέας, κυνήγι ή πουλερικά. Με εξαιρετική γεύση που οφείλεται στο ότι παράγονται από το υψηλής ποιότητας λημνιό σιτάρι. Ας μην ξεχνάμε ότι η Λήμνος θεωρείται ως ο σιτοβολώνας του Αιγαίου.

Αφήσαμε για λίγο πριν το τέλος κάποια προϊόντα που είμαστε σίγουροι ότι κάποια στιγμή τα έχετε δοκιμάσει. Ποια είναι αυτά; 

Το Αρνάκι και το Κατσικάκι Λήμνου. Αξίζει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με μια εκδοχή το όνομα Λήμνος προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις «ληίς = κοπάδι» και «μήλον = πρόβατο». Με άλλα λόγια νήσος κοπαδιών προβάτων. Από αυτό και μόνο κανείς μπορεί να αντιληφθεί ότι στη Λήμνο η εκτροφή αιγοπροβάτων έχει μακραίωνη ιστορία. Και δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά αφού πρόκειται για το πεδινότερο νησί του Αιγαίου, με πλούσια βοσκοτόπια που χαρίζουν στο κρέας των αιγοπροβάτων ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τόσο ιδιαίτερα που σύντομα μάλλον θα δούμε το Κατσικάκι Λήμνου και το Αρνάκι Λήμνου να συμπεριλαμβάνονται στα επώνυμα ελληνικά ΠΟΠ προϊόντα.

Για το τέλος κρατήσαμε … για να σας μεθύσουμε τα περίφημα ΠΟΠ κρασιά Λήμνος. Κρασιά λευκά ξηρά, ημίξηρα, και ημίγλυκα αλλά και ερυθρά ξηρά και γλυκά από λιαστά σταφύλια.  Με τα περισσότερα από αυτά να παράγονται από την ποικιλία Μοσχάτο Αλεξανδρείας. Μια ποικιλία που ξεδιπλώνει όλα της τα χαρίσματα στα ηφαιστιογενή εδάφη της Λήμνου. Αναζητήστε τα και απολαύστε τα υπεύθυνα

Tip

Όποτε βρεθείτε στη Λήμνο δοκιμάστε τον άφκο. Είναι μια  τοπική φάβα που παράγεται από πράσινο μπιζέλι. Η καλλιέργεια του είναι αρκετά δύσκολη καθώς απαιτεί πολύ χειρωνακτική εργασία αλλά το αποτέλεσμα είναι μοναδικό. Ένας χρυσοκίτρινος σπόρος με μια μοναδική γεύση