Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το καρναβάλι και η Πάτρα ζούνε μαζί, ο ένας για τον άλλον. Κι αυτή η συμβίωση κρατά για πάνω από 150 χρόνια, ίσως και 200. Τους χώρισε μόνο η Γερμανική κατοχή μαζί με τον Εμφύλιο, ο θάνατος του βασιλιά Παύλου και ο κορονοϊός. Μάλιστα, αποτέλεσε και το πρώτο μεγάλο “κλείσιμο” σ’αυτό που αργότερα μάθαμε να περιγράφουμε, απλά και κατανοητά, ως lockdown. Το μεγαλύτερο καρναβάλι της Ελλάδας είναι ένα καρναβάλι φαντασμαγορικό, παιχνιδιάρικο, άτακτο, φωνακλάδικο αλλά καθόλου μαρτυριάρικο.
Το καρναβάλι ξεκίνησε από χορούς στα σπίτια και στις γειτονιές της Πάτρας. Eπηρεάστηκε λόγω του λιμανιού από τις επαφές των Πατρινών με τη Δύση (κυρίως με τη γειτονική Ιταλία), ήρθε και η ένωση της Ελλάδας με τα Επτάνησα και, του καρναβαλιού με το ταπεραμέντο των επτανήσιων και μέχρι το τέλος του 19oυ αιώνα είχε διαμορφωθεί το πρώτο δυτικοπρεπές καρναβάλι της χώρας. Και μέσα σε όλη αυτή τη ζύμωση, καταφθάνει στην Πάτρα ο άνθρωπος που το ταπεραμέντο του ίσως να μην ταίριαζε στο καρναβάλι, αυτό όμως που θα δημιουργούσε λίγο μετά την άφιξή του και που 150 χρόνια μετά θα κρατούσε κάποιος στα χέρια του περιδιαβαίνοντας τη Γεροκωστοπούλου ντυμένος ντομάτα, ταίριαζε όσο τίποτα άλλο. Τη Μαυροδάφνη. Και εδώ αρχίζουν να μετράνε 150 χρόνια κοινής πορείας. 150 χρόνια που η Πάτρα χορεύει στους ρυθμούς του καρναβαλιού πίνοντας Μαυροδάφνη και κάνοντας κάθε επισκέπτη να λατρέψει αυτό το μαγικό γλυκό κρασί.
Είναι 1854 και η εταιρία Φελς και Σία στέλνει στην Πάτρα ως αντιπρόσωπό της, τον σταφιδέμπορα Γουσταύο Κλάους (Gustav Clauss). Το 1859 θα αγοράσει έκταση 60 στρεμμάτων στον Ριγανόκαμπο για την εξοχική κατοικία του. Η ποιότητα της σταφίδας που καλλιεργούνταν στην περιοχή τον ωθεί στην αγορά και των γύρω περιοχών. Δύο χρόνια αργότερα, το 1861 θα ιδρύσει την οινοποιητική εταιρία Αχάια Κλάους μαζί με τον φίλο του και επίσης στέλεχος της Φελς, Θεόδωρο Άμβουργερ (Theodor Hamburger). Το 1873, ο Κλάους θα δημιουργήσει από τις τοπικές ποικιλίες ένα επιδόρπιο κρασί, παρόμοιο του Port. Εκείνη τη χρονιά ξεκινά η πρώτη εμφιάλωση της γλυκιάς μαυροδάφνης, η «μαγική» συνταγή της οποίας καταγράφηκε και διασώθηκε μέχρι και σήμερα.
Μαυροδάφνη. Γλυκιά, μαύρη δάφνη.
Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομά της το οφείλει στα μαύρα μάτια και μαλλιά μιας Ελληνίδας καλλονής και αρραβωνιαστικιάς του Κλάους, της Δάφνης, που πέθανε σε νεαρή ηλικία. Ο απαρηγόρητος Κλάους έδωσε το όνομά της στο γλυκό κρασί του και μετά παντρεύτηκε μια Ελληνοβαυαρή αριστοκράτισσα. Συμβαίνουν αυτά. Οι λιγότερο ρομαντικοί πιστεύουν ότι η Μαυροδάφνη πήρε το όνομα της από το μαύρο χρώμα των σταφυλιών και τα φυτικά αρώματα δάφνης που έχει. Εσείς διαλέγετε.
Η οινική παράδοση της περιοχής ξεκινάει κάπου στην αρχαιότητα και συνεχίζεται αδιάλειπτα έως τις ημέρες μας. Κατά των μεσαίωνα είναι γνωστή η ιστορία της ξακουστής και όμορφης Δανιηλίδας με τα κελάρια της. Γνωρίζουμε επίσης πως το κρασί αποτελούσε σημαντικό εξαγόμενο προϊόν στη διάρκεια της δεύτερης τουρκοκρατίας. Η ποικιλία Μαυροδάφνη αποτελεί την κύρια ή και αποκλειστική ποικιλία που συμμετέχει στην παραγωγή της Μαυροδάφνης Πατρών και αναφέρεται ήδη από τον 16ο αιώνα ως ποικιλία της Κεφαλονιάς. Πιθανά, πέρασε στην απέναντι ακτή και μαζί με τις ντόπιες οινοποιητικές πρακτικές δημιούργησαν έναν τύπο οίνου που ξεχώριζε από κάθε άλλο Vin de Liqueur.
Το 1985, η Μαυροδάφνη Πατρών, αναγνωρίστηκε ως Οίνος με Ονομασία Προέλευσης Ελεγχόμενη (ΟΠΕ). Οι οίνοι αυτοί μετέπειτα ονομάστηκαν Οίνοι με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ). Η ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών είναι ένα επιδόρπιο, γλυκό κρασί που πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 51% Μαυροδάφνη (το υπόλοιπο είναι κορινθιακή σταφίδα). Επιπλέον πρέπει να έχει παραμείνει σε δρύινο βαρέλι χωρητικότητας μέχρι και 1000 λίτρα, για τουλάχιστον 1 χρόνο. Η Μαυροδάφνη Κεφαλλονιάς διαφέρει από αυτήν της Πάτρας καθώς είναι ο πιο μικρόρωγος κλώνος Μαυροδάφνης. Τα γλυκά ΠΟΠ κρασιά της Κεφαλλονιάς είναι πιο σκουρόχρωμα και πιο γεμάτα από αυτά της Πάτρας. Επιπλέον στα κρασιά της Κεφαλλονιάς δεν περιέχεται καθόλου Κορινθιακή σταφίδα.
Η Πελοπόννησος και ιδιαίτερα το ΒΔ τμήμα της διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό των αμπελώνων Μαυροδάφνης. Μέχρι πριν λίγα χρόνια η χρήση της περιοριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στην παραγωγή των διακεκριμένων επιδόρπιων οίνων με την ένδειξη ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών. Το ίδιο συνέβαινε και στην Κεφαλλονιά που παράγει σε ελάχιστες ποσότητες τα επίσης γλυκά και σπανιότατα κρασιά ΠΟΠ Μαυροδάφνη Κεφαλλονιάς.
Λίγες ακόμα πληροφορίες, όχι και τόσο χρήσιμες τις ημέρες του καρναβαλιού
Τα τελευταία χρόνια, ο πειραματισμός γύρω από τα χαρακτηριστικά ξηρών οίνων μαυροδάφνης έχει δώσει ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Έτσι συναντάμε, όλο και πιο συχνά, ξηρές οινοποιήσεις μαυροδάφνης οι οποίες με την απουσία σακχάρων, την γλυκύτητα στο άρωμα και την ξινόπικρη γεύση, θυμίζουν έντονα τα σπουδαία Amarone του Veneto.
Στην γλυκιά εκδοχή κυριαρχούν τα αρώματα δαμάσκηνου, σταφίδας, σύκου, καφέ, σοκολάτας, κανέλας και καρυδιού. Το χρώμα κινείται στην παλέτα του ρουμπινί- γκρενά, ανάλογα με την παλαίωσή της. Μια Μαυροδάφνη Πατρών μπορεί να ξεχαστεί στο κελάρι για πάνω από 20-30 χρόνια με σαγηνευτικά αποτελέσματα.
Συνδυασμός με φαγητό
Η επιδόρπια Mαυροδάφνη ταιριάζει εξαιρετικά με κάθε είδους γλυκό που έχει σαν βάση τη σοκολάτα ή τον καφέ (τιραμισού, σουφλέ σοκολάτας, πάστα σεράνο, brownies, μους μόκα κτλ.) Αν προτιμάτε να κλείνετε τα δείπνα σας με ένα πλατό τυριών, τότε η ΠΟΠ Mαυροδάφνη είναι το κρασί σας, αφού συνοδεύει μοναδικά, πικάντικα τυριά όπως Stilton, Roquefort και Gorgonzola, ΠΟΠ τυριά της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, αντίστοιχα!
της Βένιας Τσαρτσάλη