Deligate

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε μια μελέτη του Joint Research Centre (JRC), του ερευνητικού ιδρύματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που είχε ως σκοπό να εξετάσει τρία βασικά ερωτήματα σχετικά με τη σημασία που δίνουν οι καταναλωτές στην προέλευση των τροφίμων. Τα τρία θέματα που εξετάστηκαν ήταν:

  1. Η προέλευση ενός τροφίμου επηρεάζει τις αποφάσεις αγοράς και την κατανάλωση, και εάν ναι, πώς;
  2. Γιατί οι καταναλωτές θεωρούν σημαντικό να γνωρίζουν την προέλευση των τροφίμων που αγοράζουν ή καταναλώνουν;
  3. Πώς κατανοούν και ερμηνεύουν οι καταναλωτές πληροφορίες σχετικά με την προέλευση των τροφίμων;

Η μελέτη ανέδειξε ότι οι καταναλωτές αναζητούν πληροφορίες για την προέλευση των τροφίμων κυρίως για δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι για να εντοπίσουν τα τρόφιμα που κατά την άποψή τους είναι καλής ποιότητας, ασφαλή και φιλικά προς το περιβάλλον καθώς έχουν την πεποίθηση ότι τρόφιμα από συγκεκριμένους τόπους προέλευσης είναι καλύτερης ποιότητας, ασφαλέστερα, πιο φιλικά προς το περιβάλλον και σε γενικές γραμμές ανώτερα από τρόφιμα που προέρχονται από άλλες περιοχές. Ο δεύτερος λόγος είναι διότι πολλοί καταναλωτές πιστεύουν ότι είναι καθήκον τους να υποστηρίζουν την τοπική ή εγχώρια αγροτική παραγωγή και βιομηχανία τροφίμων και στο πλαίσιο αυτό χρειάζονται τις πληροφορίες σχετικά με την προέλευση των τροφίμων για να μπορέσουν να εκπληρώσουν το καθήκον τους αυτό. Σημειώνεται ότι πολλές επιχειρήσεις αλλά και κυβερνήσεις (εθνικές και περιφερειακές) υποστηρίζουν ενεργά τέτοια συναισθήματα, διεξάγοντας εκστρατείες που βασίζονται στη λογική «Αγοράστε εγχώρια»

Παρά το γεγονός ότι οι δύο αυτοί λόγοι αναφέρονται ξεχωριστά, συνήθως δεν είναι τόσο ξεκάθαροι στο μυαλό των καταναλωτών. Υπάρχει μια έντονη προκατάληψη για την καλύτερη ποιότητα των εγχώριων προϊόντων και ένας έντονος τοπικισμός όσον αφορά στα προϊόντα που προέρχονται από τον τόπο καταγωγής του καταναλωτή. Οι περισσότεροι καταναλωτές έχουν την τάση να πιστεύουν ότι τα εγχώρια και τοπικά τρόφιμα είναι ποιοτικά ανώτερα από τρόφιμα που προέρχονται από άλλες χώρες ή περιοχές. Ως εκ τούτου, το καθήκον να αγοράζει κανείς εγχώρια ή τοπικά τρόφιμα ενισχύεται ακόμη περισσότερο από την πεποίθηση ότι τα τρόφιμα αυτά είναι επίσης ανώτερης ποιότητας. Επιπρόσθετα, διαπιστώνεται ότι οι επιλογές των καταναλωτών επηρεάζονται από τη γενικότερη εικόνα και την εξοικείωση που έχουν με τη χώρα ή τον τόπο προέλευσης των τροφίμων που αγοράζουν.

Εκτός όμως από τις εθνοκεντρικές προκαταλήψεις που αναφέρονται προηγουμένως, φαίνεται ότι οι καταναλωτές έχουν ένα έλλειμμα γνώσης που επηρεάζει την κατανόηση των πληροφοριών προέλευσης των  τροφίμων. Υπάρχουν αρκετές μελέτες που διαπιστώνουν ότι οι περισσότεροι καταναλωτές δεν γνωρίζουν τους κανόνες και τους κανονισμούς πίσω από τις ετικέτες προέλευσης και ως εκ τούτου συχνά τις παρερμηνεύουν. Ειδικότερα, η μελέτη του JRC διαπίστωσε χαμηλή ευαισθητοποίηση και γνώση των καταναλωτών σχετικά με τις ετικέτες ΠΟΠ και ΠΓΕ της ΕΕ σε όλη την Ευρώπη.

Όσον αφορά στο κατά πόσο οι πληροφορίες προέλευσης επηρεάζουν τους καταναλωτές στις αποφάσεις αγοράς τροφίμων διαπιστώνεται ότι, ανεξάρτητα από τη χώρα ή το προϊόν, υπάρχει ισχυρός αντίκτυπος της χώρας προέλευσης στις επιλογές των καταναλωτών και ότι η υπάρχει μεγαλύτερη προτίμηση σε προϊόντα εγχώριας προέλευσης αλλά και υψηλή προτίμηση για προϊόντα από χώρες που είναι πιο ανεπτυγμένες σε σχέση με προϊόντα από λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Ωστόσο, στις περιπτώσεις που οι καταναλωτές έχουν να επιλέξουν με βάση ένα πλήθος χαρακτηριστικών (π.χ. βιολογικά, κλιματικά ουδέτερα κλπ) η επίδραση της προέλευσης στις επιλογές των καταναλωτών είναι περιορισμένη.

Οι παραπάνω διαπιστώσεις – συμπεράσματα υποδηλώνουν την ανάγκη για περισσότερη και καλύτερη ενημέρωση και εκπαίδευση των καταναλωτών σε θέματα που σχετίζονται με τις πληροφορίες προέλευσης των τροφίμων.

Δείτε την πλήρη μελέτη (στα αγγλικά) εδώ